องค์การเสมือนจริง (Virtual Organization)
เป็นปรากฏการณ์ใหม่ที่เกิดขึ้นมาพร้อมกับความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศ ปัจจุบันได้มีปรากฏการณ์ร่วมสมัยกับองค์กรเสมือนจริงเกิดขึ้นมากมาย เช่น ชั้นเรียนเสมือนจริง (virtual classroom), ทีมงานเสมือนจริง (virtual team), ทัวร์เสมือนจริง (virtual tour) เป็นต้น ซึ่งปรากฏการณ์เหล่านี้เกิดจากแนวคิดเรื่องความจริงเสมือน (Virtual Reality) ซึ่งเป็นคุณสมบัติของระบบคอมพิวเตอร์ที่มีความสามารถในการสร้างโลกจำลองขึ้นมาให้เป็นระบบที่เสมือนจริง
แนวคิดเรื่องความจริงเสมือน (Virtual Reality)
ความจริงเสมือน หรือความจริงซึ่งสร้างจำลองโดยเครื่องคอมพิวเตอร์เป็นความจริงที่มนุษย์สร้างขึ้นในลักษณะสามมิติ เพื่อเลียนแบบความจริงด้านกายภาพ (physical reality) เช่น การสร้างแบบจำลองของบ้านในลักษณะสามมิติโดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์
ความหมายขององค์การเสมือนจริง
องค์กรเสมือนจริงเป็นรูปแบบขององค์กรแบบใหม่ ดังนั้น จึงยังไม่มีคำจำกัดความที่เป็นที่ยอมรับโดยทั่วไป ตัวอย่างคำจำกัดความขององค์กรเสมือนจริงเช่น
- องค์กรเสมือนจริง คือ องค์กรที่ใช้เครือข่ายในการเชื่อมโยงคน ทรัพย์สิน และความคิดต่าง ๆ เพื่อสร้างและกระจายสินค้าและบริการ โดยไม่มีข้อจำกัดในเรื่องขอบเขตขององค์กรแบบเดิม หรือข้อจำกัดในด้านสถานที่ตั้งขององค์กร (Laudon & Laudon, 1999)
ลักษณะขององค์กรเสมือนจริง
- ความยืดหยุ่น
- Virtual Organization ไม่มีข้อจำกัดในเรื่องสถานที่ และเวลา การปฏิบัติงานในองค์กร นอกจากนี้ Virtual Organization อาจจะมีการจ้างบุคคลภายนอก และกลยุทธ์การสร้างพันธมิตรระหว่างองค์กรมาใช้
- ความไว้วางใจ
- Virtual Organization ต้องการความไว้วางใจที่สูงกว่าองค์กรแบบเดิม
- สมาชิกในองค์กรต้องมีความไว้วางใจกันในงานที่ได้รับมอบหมาย
- การบริหารตนเอง
- การปฏิบัติงานของสมาชิกองค์กร มีความเป็นอิสระมากขึ้นเพราะสายบังคับบัญชาไม่ชัดเจน
- การทำงานขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของสมาชิก
- ขอบเขตองค์กรไม่แน่ชัด
- องค์กรเสมือนจริงใช้ความร่วมมือระหว่างองค์กรเป็นลักษณะเครือข่าย
- ไม่มีสถานที่ตั้งขององค์กร
- การปฏิบัติโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ โดยไม่คำนึงถึงสถานที่ตั้ง
สาเหตุของการเกิดองค์กรเสมือนจริง
องค์กรเสมือนจริงเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป,ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี,ลูกค้า,และคนทำงาน
- การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม
- การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและความซับซ้อนด้านตลาดและเทคโนโลยี
- การเปลี่ยนแปลงจากยุคอุตสาหกรรมมาเป็นยุคสารสนเทศ ให้ความสำคัญกับคุณค่าผลผลิตทางปัญญามากขึ้น
ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศ
- การพัฒนาของ IT ทำให้คนทำงานน้อยลง มีอิสระในการทำงานมากขึ้น มีความยืดหยุ่นมากขึ้น
- ความก้าวหน้าของเครือข่ายโทรคมนาคม ช่วยให้การติดต่อสื่อสารระหว่างองค์กรและบุคคลเป็นไปได้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
ลูกค้า
- ลูกค้ามีทางเลือกในการตัดสินใจมากขึ้น มีข้อมูลสินค้าและบริการมากขึ้น
- คนทำงาน
- คนให้ความสำคัญกับวิชาชีพของตัวเองมากกว่าองค์กรใดองค์กรหนึ่ง และให้คุณค่ากับชีวิตการทำงานและชีวิตส่วนตัวเท่าเทียมกัน
